wysypiska śmieci

Szybkie tempo rozwoju motoryzacji na świecie na przeciągu ostatnich dekad ma zarówno dobre jak i złe strony, gdyż pociąga za sobą szereg szans i zagrożeń społeczno-ekonomicznych w skali całego świata.

Jednym z podstawowych zalet tego procesu jest umożliwienie swobodnego i szybkiego przemieszczania się ludzi oraz przewozu towarów, z drugiej zaś strony negatywnie  wpływa on na środowisko naturalne.

To właśnie środkom transportu przypisuje się odpowiedzialność za zawartość w powietrzu 70% tlenków azotu i 90% związków ołowiu, tak szkodliwych dla atmosfery. Co roku wycofywanych jest na świecie około 28 – 32 milionów ton odpadów samochodowych, z którymi związane są zagrożenia, będące coraz bardziej zauważalnym problemem w ochronie środowiska naturalnego, ponieważ pojazdy wycofane z eksploatacji są źródłem odpadów niebezpiecznych i toksycznych emisji.

Do końca lat osiemdziesiątych skupiano się głównie na zagrożeniach związanych z eksploatacją samochodu, a przede wszystkim nad emisją spalin, jednak w ostatnich latach  zaczęto większą uwagę przywiązywać do problemów związanych ze złomowaniem i składowaniem samochodów wycofanych z użytku. Wzrost zainteresowania gospodarką odpadami motoryzacyjnymi to efekt skojarzonych działań, które obserwujemy w wielu krajach i które mają wyraz przede wszystkim w przepisach prawa.

Podstawowym sposobem ograniczania szkodliwego oddziaływania samochodów na środowisko naturalne jest recykling, który ze względu na dużą ilość odpadów samochodów wycofywanych z eksploatacji oraz duże zagrożenie dla środowiska, najbardziej rozwinięty jest właśnie w przemyśle motoryzacyjnym. Żaden produkt konsumpcyjny nie ma tak wysokiego wskaźnika odzysku jak motoryzacja. Obecnie około 85% masy pojazdu jest przetwarzane, a tylko 15%  trafia na wysypiska śmieci.

Problem odpadów pochodzących z przemysłu samochodowego dotyczy także gospodarki w naszym kraju. Szacuje się, że w Polsce co roku pojazdy wycofane z eksploatacji generują od 100 do 150 tysięcy ton odpadów przeznaczonych na składowiska. Prognozowany wzrost liczby pojazdów przeznaczonych do recyklingu powoduje, iż racjonalne ich zagospodarowanie staje się coraz ważniejsze. Konieczność prowadzenia odpowiednich działań w tej dziedzinie wymusza na nas także stopniowe przejmowanie aktów prawnych obowiązujących w Unii Europejskiej, powoduje to większe zainteresowanie recyklingiem, gdyż dotychczas nie poświęcano mu należytej uwagi.

Początki recyklingu w Polsce związanie są z pracami badawczymi przeprowadzonymi na początku lat 90 w Przemysłowym Instytucie Automatyki i Pomiarów PIAP w Warszawie. Wówczas w Polsce niezbyt wykształcona była świadomość skali problemu i zagrożeń z nim związanych. Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów został uczestnikiem prac prowadzonych w ramach międzynarodowych projektów naukowo-badawczych w dziedzinie recyklingu samochodów (1995-1997 – projekt „Q-REC – Technology for High Quality Car Recycling”, 1997-2000 „Q-REC Implement – Technologies for High Quality Car Development and Implementation”). Oba projekty były realizowane w ramach czwartego programu ramowego Unii Europejskiej.  Wiedza i doświadczenie, które instytut uzyskał w trakcie projektów międzynarodowych, pozwoliły rozwinąć aktywną działalność recyklingu samochodów w kraju. Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów od 1998 r. rozwinął system szkoleń dla pracowników stacji demontażu i administracji. Instytut stał się animatorem działalności naukowej, technicznej i popularyzatorskiej recyklingu samochodów. W 1999 r. powołał ogólnokrajowe stowarzyszenie – Forum Recyklingu Samochodów FORS – między innymi wydaje pismo pt. „Recykling samochodów„.

Problem recyklingu w Polsce został dostrzeżony przede wszystkim  w wyniku importu pojazdów z krajów Europy zachodniej. Trudno jest dokładnie określić ich liczbę, według różnych danych szacunkowych tylko w 2004r. sprowadzono do naszego kraju 800 tysięcy używanych samochodów, natomiast  w pierwszych dwóch miesiącach 2005 roku ilość ta wzrosła o około 123 tysiące, po integracji Polski z krajami Unii Europejskiej wartości te znacznie wzrosły. Prócz tego, co roku w Polsce sprzedawanych jest kilkaset tysięcy nowych sztuk samochodów.

Powstała więc potrzeba stworzenia systemu instrumentów prawnych, których zadaniem jest zminimalizowanie negatywnego wpływu na środowisko pojazdów wycofanych z eksploatacji.

Andrzej Głaz, Piotr Głaz, Małgorzata Hojdak

Źródło: Ekogroup.info – Ekologia i Recykling