Woda jest związkiem chemicznym wszechobecnym w przyrodzie. Nigdy nie występuje w stanie czystym chemicznie – w składzie naturalnym wód możemy wyróżnić naturalne domieszki oraz zanieczyszczenia np. biologiczne (bakterie, wirusy, glony, grzyby) lub chemiczne (oleje, benzyna, nawozy sztuczne, pestycydy i inne).
Zanieczyszczenia sztuczne są związane z działalnością człowieka. Pochodzą głównie ze ścieków przemysłowych, gospodarczych, opadowych, a także z powierzchniowych i gruntowych spływów z terenów rolniczych i wysypisk śmieci. Wszelkie działania prowadzące do ograniczenia tych zanieczyszczeń to ochrona wód.
Wobec wzrastającego niedoboru wody i coraz większego zanieczyszczenia ogólnego nie pozostaje nic innego jak oczyszczanie i wszechstronne wykorzystywanie wody. Ochrona wody jest kosztowna, ale konieczna.
Ochrona wody w praktyce sprowadza się do działań mających na celu zarówno ograniczenie dopływu zanieczyszczeń (np. budowa oczyszczalni, nowe technologie w przemyśle), jak i do poprawy jakości wód już zanieczyszczonych. Prowadzi się monitoring wód, szczególnie badania zawartości tlenu, aby nie dopuścić do deficytu lub wyczerpania jego zasobów. Wykonuje się również monitoring kontrolny i monitoring przeglądowy wody, pozwalające określić przydatność wody do spożycia. Badania takie można zlecić wyspecjalizowanym firmom, np. Ekolab.
Bierna ochrona wód to tworzenie tzw. stref ochronnych, w których obowiązują zakazy i ograniczenia różnych czynności gospodarczych tj. działalność górnicza czy nawożenie. Głównym elementem w strefie ochronnej może być nakaz usunięcia lub zabezpieczenia potencjalnego źródła zagrożenia czystości.
Najczęstsze sposoby oczyszczania wód to:
- oczyszczanie ścieków i unieszkodliwianie osadów ściekowych, co wiąże się z wprowadzaniem do wód i ziemi wyłącznie ścieków tak oczyszczonych, aby nie zakłóciły założonej klasy czystości wody;
- stosowanie w rolnictwie i gospodarstwie domowym wyłącznie środków ulegających szybkiej biodegradacji (np. ograniczone stosowanie nawozów i środków ochrony roślin);
- zabezpieczenie składowisk odpadów przemysłowych i wysypisk śmieci w taki sposób, aby te odpady i ich odcieki nie przedostawały się do wód podziemnych i powierzchniowych (warstwy izolacyjne, oczyszczanie wód odpływowych) oraz budowanie nowych, przyjaznych dla środowiska wysypisk śmieci. Można m.in. zlecić całoroczny monitoring składowiska odpadów firmie z odpowiednimi akredytacjami (Ekolab);
- odsalanie i oczyszczanie wód odprowadzanych z kopalni oraz z ulic, np. stosowanie mniejszej ilości soli sypanej na drogi zimą;
- dbanie o czystość plaż i najbliższego otoczenia akwenów wodnych;
- edukacja ekologiczna społeczeństwa poprzez plakaty, filmy, programy wdrażane w szkołach;
- montaż filtrów przemysłowych ograniczających emisję zanieczyszczeń do atmosfery.
Należy zapobiegać zanieczyszczeniu naturalnych ekosystemów i bezpośredniego otoczenia oraz ponownie wykorzystywać „odzyskaną” wodę. Również każdy z nas na co dzień może przyczynić się do ochrony zasobów wody. Wystarczy, że będziemy dbać o to, żeby żaden kran czy spłuczka nie przeciekały w naszym domu. Warto też zastanowić się czy w naszym domu „używamy wody z głową”. Być może nieraz odkręcamy kran kiedy tak naprawdę nie jest to potrzebne. Pamiętajmy, że woda jest życiodajną substancją dla wszystkich organizmów na ziemi. Przyczyniając się do zwiększenia jej czystości dbamy o siebie i naszą przyszłość.