Średnio co 10. kierowca w Polsce raz na pół roku otrzymuje mandat – większość (53 proc.) dotyczy przekroczenia prędkości. Za to 16 proc. zmotoryzowanych zostało ukaranych za nieprawidłowy manewr, 9 proc. za nieustąpienie pierwszeństwa, a 8 proc. za złe parkowanie. Trzy czwarte mandatów za przekroczenie prędkości otrzymują kobiety – wynika z badania Santander Consumer Banku.
Do zatrzymania na drodze może dojść nie tylko z powodu wykroczenia, ale również w celu przeprowadzenia rutynowej kontroli, np. trzeźwości kierowcy. Warto wiedzieć, jak się w takiej sytuacji zachować – czego się wystrzegać oraz co wymagać od funkcjonariuszy.
Kto nas może skontrolować i gdzie?
Zatrzymania do kontroli może dokonać nie tylko umundurowany policjant, ale również funkcjonariusz w cywilu. Wtedy jednak może to zrobić jedynie w terenie zabudowanym, używając tzw. lizaka lub latarki. Funkcjonariusz w mundurze może natomiast przeprowadzić kontrolę w każdej sytuacji i w każdym miejscu. Może być pieszo, w radiowozie, a nawet – choć to bardzo rzadkie – w śmigłowcu. Sygnał do zatrzymania musi być wydany tak, by można było go zauważyć lub usłyszeć.
Samochód lub motocykl zatrzymanego powinien stanąć w miejscu nieutrudniającym ruchu. W wyjątkowej sytuacji może to być miejsce niedozwolone znakami lub przepisami, o ile jest bezpieczne. Wyjątkiem jest zatrzymanie w wyniku pościgu, złego stanu technicznego pojazdu lub zachowania kierującego, które wskazuje na potencjalne zagrożenie dla innych.
Jak się zachować podczas kontroli?
- Po otrzymaniu od funkcjonariusza sygnału do kontroli, pierwsze co należy zrobić to wybrać bezpieczne miejsce do zatrzymania.
- Jeśli polecenie wydane jest z radiowozu w czasie jazdy, policjant może kazać kierowcy podążać za radiowozem i wskazać punkt do zatrzymania.
- Kierowca pod żadnym pozorem nie powinien wysiadać z samochodu, o ile nie poprosi o to policjant. Najlepiej otworzyć okno i czekać na przyjście funkcjonariusza.
Jeśli zatrzymanie nie jest wynikiem pościgu, a rutynowej kontroli, to obydwie strony powinny trzymać się określonej formuły:
- Policjant powinien przedstawić się, podać stopień służbowy, imię i nazwisko, a następnie powód zatrzymania. Nie jest dopuszczalne, aby funkcjonariusz zaczynał kontrolę od pytania, czy kierowca zna powód zatrzymania.
- Obowiązkowo, legitymację służbową musi okazać policjant nieumundurowany. Z kolei funkcjonariusz w mundurze powinien to zrobić tylko na żądanie kontrolowanego kierowcy.
- W dalszej części standardowej, rutynowej kontroli policjant powinien poprosić o dokumenty, które kierowca zobowiązany jest mieć ze sobą – prawo jazdy, dowód rejestracyjny oraz potwierdzenie opłacenia polisy OC.
Kontrola trzeźwości
W wyjątkowych okolicznościach policjant może poprosić o wejście do radiowozu. Jednym z powodów jest odtworzenie nagranego wykroczenia, ale może to być również konieczność przeprowadzenia badania trzeźwości. Od połowy 2017 r. kierowca ma obowiązek poddać się kontroli trzeźwości. Wynik od 0,2 do 0,5 promila alkoholu we krwi jest wykroczeniem. Oznacza, że kierujący może trafić do aresztu nawet na 30 dni, otrzymać grzywnę w wysokości nawet do 5 tys. zł lub stracić prawo jazdy nawet na 3 lata. Wyniki powyżej 0,5 promila to już przestępstwo, które podlega karze ograniczenia lub pozbawienia wolności do 3 lat oraz zakazu prowadzenia pojazdów przez co najmniej 3 lata.
Prawa kierowcy
Podczas kontroli drogowej, kierowcy również przysługują prawa, np.
- Może złożyć zażalenie na sposób przeprowadzenia czynności służbowych przez funkcjonariuszy;
- Może zakwestionować zasadność lub wysokość mandatu. Wtedy procedura polega na odmowie przyjęcia mandatu, a sprawa jest automatycznie kierowana do sądu;
- Może zażądać powtórzenie badania na obecność alkoholu lub narkotyków w przypadku, kiedy urządzenie pomiarowe wykaże ich obecność we krwi;
- Może wymagać pokazania nagrania z wideorejestratora lub zapoznania się z wynikiem pomiaru;
- Może zażądać kopię świadectwa legalizacyjnego urządzenia pomiarowe, na podstawie których został zatrzymany.
Kto może zatrzymywać kierowców?
Uprawnienia do kontrolowania kierowców ma nie tylko policja, ale również: Inspekcja Transportu Drogowego, Żandarmeria Wojskowa, Straż Graniczna, Służba Celna, Straż Miejska lub Straż Gminna, Straż Leśna, Straż Parku, a nawet osoby działające w imieniu zarządcy drogi.
Wypowiedź: Marcina Dumy, Instytut Badań Społecznych i Rynkowych IBRiS.
Źródło: Newsrm.tv